اگـرچه ادبيــات عامه‌پسند جزئي ضروري در ادبيات هر جامعه‌ به شمار مي‌رود و بازار مطالعه را گرم مي‌كند، اما رواج بيش از حد آن هم به نوبه خود نگران كننده است. اگر نگاهي به رديف كتاب‌هاي چيده شده در كتاب فروشي‌ها بيندازيد، راحت پيدايشان مي‌كنيد. طرح روي جلد كتاب، خلاصه داستان را تعريف مي‌كند. براي راهنمايي بيشتر چشمتان دنبال تصوير يك جفت چشم يا گل پرپرشده باشد.

عوامل پشت و مقابل صحنه
با احتساب اين‌كه زن‌ها و دختران جوان، مخاطبان اصلي كتاب‌هاي عامه‌پسند هستند، بايد گفت قدرت تخيل زن‌ها در پروراندن احساسات و روياهايي درباره مرد آرماني و زندگي ايده‌آل، باعث شده تا در هردو وجه نويسندگي و خوانندگي از داستان‌هاي پرسوز و گداز عمدتا عاشقانه استقبال كنند. اگر نگاهي به فهرست بلند بالاي نويسندگان عامه‌پسند 3 دهه اخير بيندازيد، خواهيد ديد بيش از 90 درصد داستان‌پردازان، زن‌ها هستند، اما در اين ميان منفعت‌طلبي گروهي از ناشران آنها را به سمت انتشار كتاب‌هاي عامه‌پسند سوق مي‌دهد و نيازي به بررسي و انتخاب داستان‌هاي خوب و خلاقانه نيست. چرا كه هميشه مشتري‌هاي ثابت و دست به نقد خود را آماده و منتظر دارند. فاجعه اينجا اتفاق مي‌افتد كه عمده كتاب‌هاي عامه‌پسند (اگر نگوييم همه‌شان!) به لحاظ ادبيات داستاني، محصولي بسيار نازل و پراشتباه هستند. حتي در نگاهي اجمالي مي‌شود جمله‌بندي‌هاي ضعيف و ابتدايي، عبارات غلط را به آساني شناسايي كرد. به طور طبيعي در صورتي كه خواننده به همين ادبيات بسنده كند، دچار خسران ادبي خواهد شد. ضمن اين‌كه داستان‌ها اغلب جهاني رويايي را ترسيم مي‌كنند و به مرور زمان، خواننده را واقعيت‌گريز خواهند ساخت. براي همين به اين سبك داستان‌ها، ادبيات‌گريز هم اتلاق مي‌شود.

عامه‌پسندهاي خارجي
در كشورهاي خارجي هم ادبيات عامه‌پسند بسيار پرطرفدار است و جايگاهي مخصوص به خود دارد. كتاب‌هاي عامه‌پسند نقش سرگرمي را بازي مي‌كنند و ساير گونه‌هاي كتاب، مورد غفلت واقع نمي‌شوند. در همين ژانر، نويسندگان متعدد با ادبياتي منسجم، داستان‌هاي پركشش، جذاب و غيرتكراري را خلق مي‌كنند. ‌از جمله نويسندگاني‌ كه كتاب‌هايشان هميشه در صدر جدول فروش قرار مي‌گيرند، بايد به دو نويسنده پر كار آمريكايي سيدني شلدون و دانيل استيل اشاره كرد. دست بر قضا هردو اين نويسنده‌ها آثارشان به فارسي ترجمه شده و مورد توجه ايراني‌ها قرار گرفته است.

داستان‌هاي سيدني شلدون پر از افت و خيز و ماجراجويي هستند. استقبال از كتاب‌هاي او بقدري زياد بود كه در كنار نوشتن رمان‌هاي پرتيراژ، به فيلمنامه‌نويسي روي آورد و معتبرترين جايزه‌هاي سينمايي مثل توني، امي و اسكار را بدست آورد. عشق، قدرت، انتقام‌/‌ روياهايت را به من بگو‌/‌ در جست‌وجوي معما‌/‌ سفير كبير‌/‌ آن سوي نيمه شب و... تعداد زيادي از خواننده‌هاي ايراني را به شلدون علاقه‌مند كرده است.

اما دانيل استيل، نويسنده پرفروش‌ترين كتاب‌هاي جهان است و تا به حال كسي نتوانسته ركورد فروش كتاب‌هايش را بشكند. كتاب‌هاي او در سراسر دنيا ترجمه مي‌شوند و موفقيتي بي‌برو برگرد كسب مي‌كنند. تا به امروز بيش از 80 عنوان كتاب از او به چاپ رسيده كه بيست و يكي از آنها تبديل به فيلم و سريال شده است. پيمان، قدرت ايمان، غم و شادي، پيوندهاي خانوادگي، حلقه، دوباره عشق، يك بار براي هميشه، رازها و هديه تنها نمونه كوچكي از كتاب‌هاي متعدد استيل هستند كه بعضي از آنها حتي در ايران هم چندين بار تجديد چاپ شده‌اند.

* منتشر شده در روزنامه «جام جم»