تادانه

درختان شمال ایران: درخت داغداغان (تادانه دار) با نام علمی Celtis australis

درخت داغداغان (تادانه دار) بومی نواحی مدیترانه است و در جنگل های شمال ایران تقریباً دور از ساحل انتشار دارد و از ارسباران و طوالش تا گلی داغ پراکنده و مخلوط با جامعه های بلوط دیده می شود و تا قسمتی از ارتفاعات میان بند داخل می شود.

اين درخت توانايی رويش درارتفاعات بالا و شرايط سخت را داراست و ريشه های قوی آن ، در شكاف صخره‌ها نفوذ می ‌كند باعث متلاش شدن آن ها شده و به همین خاطر، به درخت صخره‌شكن نیز مشهور است.

داغداغان در آمريكای شمالی، جنوب شرقی اروپا، خاور دور، قفقاز، مناطق مديترانه‌ای ، شمال آفريقا وجنوب غرب آسيا ديده می‌شود. درخت داغداغان در دنيا ‪ گونه ۶۰ تا ۷۰ دارد. درخت دغداغان، بومی ايران و مناطق مديترانه‌ای است و در ايران از نواحي جلگه‌اي تا ابتدای ميان‌بند و به طور كلی تا حدی دور از ساحل انتشار دارد.

تنه قطور درخت دغداغان ( تادانه دار ) در روستای پلهم سانک املش، گیلان

چوب داغداغان ، صنعتی و داراي مصارف مختلف است و "درون چوب " آن ، نامشخص و به رنگ سفيد تا خاكستری است. پوست تنه درخت دغداغان ( تادانه دار ) شبیه درخت آزاد ( آزاد دار ) است.

ارتفاع اين درخت به ‪ ۲۵متر و قطرش به بيش از يك متر مي‌رسد و دير زيستی آن ، گاه به هزار سال بالغ می ‌شود. داغداغان ، درختي نور پسند و گرما دوست و طالب خاك‌های عميق و غنی است، اما در تمام خاك‌ها رشد می ‌كند

برگ درخت داغداغان ( تادانه دار ) زبر و خشن و كاغذی، نامتقارن با نوك كشيده و روی برگ به رنگ سبز تيره و پشت آن نقره‌ای يا خاكستری است و لبه ی آن دندانه دارد.

برگ های درخت دغداغان ( تادانه دار )

گل های کوچک و منفرد آن که در کناره برگ ها ظاهر می شوند، به رنگ سفید مایل به سبز و دارای دم گلی نسبتاً دراز هستند این گل ها که همزمان با برگ به روی شاخه ها ظاهر می شوند، پس از آمیزش به میوه ای بیضوی مدور تبدیل می شوند.

میوه درخت دغداغان ( تادانه دار )

ميوه درخت دغداغان ( تادانه دار ) شفت و گرد و خوردنی است كه پس از رسيدن، سياه يا قهوه‌ای تيره می ‌شود.

درخت داغداغان بر روی خاك ‌های واريزه‌اي و صخره‌ها نيز رشد مي‌كند و ريشه‌هاي عميق آن ، در شكاف سنگ‌ها نفوذ و آن‌ها را متلاشي مي‌كند. به همين دليل ، به اين درخت داغ - داغان گفته مي‌شود كه واژه‌ای تركی و به معناي شكافنده و متلاشی ‌كننده كوه (صخره) است.

گونه‌اي ديگر از داغداغان وجود دارد كه به آن درخت "تا" مي‌گويند. اين گونه به نام عملی " سلتيس كائو كازيكا" در منطقه قفقاز، شورهاي ايران، افغانستان و هند گسترش دارد.

درخت "تا" در نواحی خشك كوه‌های زاگرس و البرز در ارتفاع ‪ ۸۰۰تا دو هزار و ‪ ۶۰۰متر از سطح دريا ديده می ‌شود و ميانگين ارتفاع آن ‪۲۰ متر و كمتر از گونه قبلی است و برگی ريزتر با نوك كشيده و حاشيه دندانه‌ای دارد و ميوه‌اش پس از رسيدن، زرد رنگ
می‌شود.

البته، گونه ديگري از داغداغان در ايران وجود دارد كه به آن "تايله" يا "تاووت" مي‌گويند كه درختی است كوچك به ارتفاع هفت متر و رويش گاه اصلی آن استان كردستان است. این گونه دارای برگ چرمی، خشن، كاغذی و لوزي شكل به رنگ سبز و روشن است و ميوه آن پس از رسيدن نارنجی و گردآلود است.

چوب درخت داغداغان ، صنعتی ست. در ساختن قنداق تفنگ ، عصاو دسته اشیاء فلزی کاربرد دارد و همچنین در منبت کاری مورد استفاده می باشد. از ریشه و پوست این درخت یک ماده رنگی زرد استخراج می شود.

درخت دغداغان را در شرق گیلان: تادانه؛ تادانه دار، در تهران " تا " گويند يا " ته " . در کتول "توغدان " ، در کرگانرود تالش: " تي گيله " . نام های ديگر آن : اِلميس ، مَيس ، تخم ، تا، تادانه ، تادار، ته دار، تاغدارن ، توغدان ، تي گيله ، ته، چوب نظر، تايله ، تاغوت ، توغ است. گفتنی است، این درخت در شمال ایران و اطراف قزوین همچون درختان آزاد، شمشاد، جنبه تقدس داشته و در اطراف امام‌ زاده‌ها و قبرستان ها ، فراوان ديده می ‌شود.
× به نقل از اینجا
مطلب مرتبط: آشنایی با درختان شمال ایران

Labels: tadaneh

link

youssef.alikhani[at]yahoo[dot]Com

0 Comments:

Post a Comment