وقتی آموزگار پیر وارد کلاس شد، شاگردی که در میان میز و نیمکت های خالی به تنهایی خوابیده بود، گفت:"برپا!"
و همان طور خوابیده پس از لحظه ای گفت:"برجا!"
آموزگار پیر دفتر حضور و غیاب را پشت پنجره چوبی کلاس گذاشت و عینک مشکی ذره بینی اش را به چشم هایش زد و گفت:"آبنوسی!"
شاگرد تنهای کلاس با صدای بلند گفت:"غایب!"
"علی براتیانی!"
"حاضر!"
"جلال الدوله ای!"
"آقا! از جلال الدوله ای تا آخر همه غایبن."
آموزگار پیر همان طور که سرش روی دفتر حضور و غیاب پایین بود پرسید:"کجا رفته ان؟!"
صدایش خشک و کشدار بود. علی براتیانی ، شاگرد تنها، خمیازه ای کشید و گفت:"کسی نمی دونه!"
آموزگار پیر دفتر را بست و کنار تخته سیاه ایستاد. روی تخته، وسط آن نوشت:"درس امروز"
بیرون در حیاط مدرسه هیچ شاگردی نبود که کنار میله پرچمی که از چوب درخت گز تراشیده بودند، بایستد و بگوید:" ما همه می دانیم که معلم پدر دوم ماست و مدرسه خانه دوم ما ! "
علی براتیانی، شاگرد تنهای کلاس، از لای میز و نیمکت ها بیرون آمد و روی نیمکت جلو کلاس سراپاگوش نشست. آموزگار همان طور که گچ سفید را در دست هایش می چرخاند به طرف پنجره رفت و آسمان را از لای ترک های شیشه نگاه کرد؛ بعد رو به علی براتیانی کرد و گفت: " فکر نمی کنم امروز بارون بیاد ! "
علی براتیانی در دفتر مشقش که بالای آن نوشته بود:" درس امروز" ، سر سطر نوشت: " فکر نمی کنم امروز بارون بیاد ! "
آموزگار پیر دوباره پای تخته سیاه رفت و زیر " درس امروز " نوشت: " نمی دونم چه مرگمه ! "
علی براتیانی در دفتر مشقش نوشت: " نمی دونم چه مرگمه ! "
آموزگار پیر پس از اندکی تأمل سرانجام رو به علی براتیانی ، شاگرد تنهای کلاس ، کرد و پرسید : " کلاس چندمی ؟! "
علی براتیانی در دفتر مشقش نوشت : " کلاس چندمی ؟! "
آموزگار پیر گفت : " فکر می کنم امروز دوشنبه باشه، فکر نمی کنم امروز بارون بیاد! "
بعد به کنار پنجره رفت و از لای ترک های شیشه ، آسمان را نگاه کرد و گفت : " دوشنبه ها روز مناسبی برای بارون نیس ! "
آسمان دودی رنگ بود؛ از لای ترک های شیشه می شد درخت تاق تشنه ای را دید که وسط حیاط در برابر باد صبحگاهی تعظیم می کرد؛ و کمی دورتر از درخت تاق، با کمی دقت می شد پسرکی را دید که دست در جیب قبای بلندش کرده بود و یک سوت پاسبانی در دهان داشت و یکسره آن را به صدا در می آورد. در کنار پسرک می شد سبدی را دید که پر از کاغذپاره های مشق شاگردان بود و کمی آن طرف تر ، جایی که دیوارهای مدرسه شروع می شد، می شد چرخش بادبادکی را هم در آسمان دودی رنگ دید که صدای گریه کودکی از کوچه های دورتر آن را تعقیب می کرد. آموزگار پیر به طرف تخته سیاه برگشت و با گچ سفید نوشت: " حرفی برای گفتن پیدا نمی شه ! "
علی براتیانی، شاگرد تنهای کلاس، در دفتر مشقش نوشت : " حرفی برای گفتن پیدا نمی شه ! "
از راهرو مدرسه صدای پای ناظم اخمو به گوش نمی رسید؛ صدای خنده های چاکر منشانه رئیس هم شنیده نمی شد-- آموزگار پیر به یاد داشت که همیشه خنده های رئیس را چاکر منشانه وصف کرده بود. از آن گذشته، از داخل راهرو و از فضای کلاس های دیگر نه آوای "آب- بابا- آب " شاگردی شنیده می شد نه صدای " کره خر ! ساکت بنشین" معلمی. آموزگار پیر به در بسته کلاس نگاه کرد. یادش بود که در را خودش بلافاصله پس از ورود به کلاس بسته بود. به طرف پنجره رفت. علی براتیانی، شاگرد تنهای کلاس، مداد را روی دفتر مشقش گذاشت و زیر لب، به گونه ای که فقط خودش می فهمید، شروع کرد به خواندن آهنگ " لالا لالا گل پونه..."
آموزگار پیر بار دیگر از ترک های شیشه، حیاط را نگریست: آسمان دودی رنگ بود؛ پسرک همچنان مشت در جیب، رو به کلاس سوت می زد؛ و همان صدای گریه کودک از کوچه های دوردست، بادبادک را در هوا تعقیب می کرد. علاوه بر این ، درخت تاق تشنه ، شاخه از تعظیم باد صبحگاهی هنوز بر نداشته بود. آموزگار پیر برگشت، کنار تخته سیاه ایستاد، خواست چیزی روی تخته بنویسد، اما باز پرسید: " کلاس چندمی؟! "
علی براتیانی روی دفتر مشقش بلافاصله نوشت: " کلاس چندمی؟! "
سکوت دیوانه کننده ای فضای کلاس را پوشانده بود. آموزگار پیر عقیده داشت این سکوت هم اکنون بر تمام فضای مدرسه مستولی است. ناگهان با خشم لجام گسیخته ای فریاد کشید: " اینجا کجاس؟! "
علی براتیانی بی آن که سکوتش را بشکند، روی دفتر مشقش نوشت: " اینجا کجاس؟! "
آموزگار پیر اندیشید سؤالش مبهم بوده است. در توضیح سؤال فریاد کشید: " منظورم اینه که اینجا مدرسه اس یا جای دیگه؟! "
علی براتیانی در دفتر مشقش در توضیح سؤال نوشت: " منظورم اینه که اینجا مدرسه اس یا جای دیگه؟! "
آموزگار پیر مستأصل شده بود. دوباره به طرف دفتر حضور و غیاب رفت، آن را گشود و شروع کرد به خواندن اسامی شاگردان: "آبنوسی؟! "
علی براتیانی مداد را روی دفتر مشقش گذاشت، گفت: " غایب! "
" علی براتیانی ؟! "
علی براتیانی گفت: " حاضر! "
" جلال الدوله ای؟! "
علی براتیانی به آرامی گفت: " از اینجا تا آخر همه غایبن آقا! "
آموزگار پیر دوباره پرسید: " کجا رفته ان ؟! "
علی براتیانی به آرامی گفت: " کسی نمی دونه آقا! "
آموزگار پیر دفتر حضور و غیاب را بست و کنار تخته سیاه رفت. با تخته پاک کنی که شاگردان کلاس از کلاه پدر یکی از همکلاسی هایشان ساخته بودند ، تخته سیاه را پاک کرد. علی براتیانی، شاگرد تنهای کلاس، بلافاصله مداد پاک کن را از جیبش در آورد و تمام آنچه را که تاکنون بر دفتر مشقش نوشته بود به آرامی پاک کرد. هیچ صدایی هنوز از هیچ جای مدرسه به گوش نمی رسید. آموزگار پیر اندیشید: صبح مثل همیشه با صدای زنگ ساعت شماطه دار خودش بلند شده است؛ تا اینجا که هیچ اشتباهی در کار نبوده است. بعد از نرمش صبحگاهی و صرف صبحانه مثل هر روز از همان مسیر همیشگی آمده است. چشم های او هم که اشتباه نمی کنند. اگر او اشتباه بکند، علی براتیانی که اشتباه نمی کند. گذشته از آن ، اگر اینجا مدرسه نیست، پس آن میله پرچم چیست؟ ناگهان فریاد کشید: " اینجا مدرسه اس ! "
علی براتیانی در دفتر مشقش نوشت: " اینجا مدرسه اس! "
آموزگار پیر داد کشید: " اگر مدرسه نیس، پس آن میله پرچم چیست؟! "
علی براتیانی روی دفتر مشقش نوشت: " اگر مدرسه نیس، پس آن میله پرچم چیست؟! "
صدایی نمی آمد. سکوت بود. سکوتی مدهوش کننده و استیصال آمیز. آموزگار پیر به طرف پنجره چوبی کلاس برگشت. از لای ترک های شیشه یک بار دیگر بیرون را نگاه کرد: آسمان باز هم دودی رنگ بود؛ اما بادبادک در تاق تشنه حیاط متوقف شده بود. پسرک هم سوتش را به گردنش آویخته و کنار سبد نشسته بود، کاغذپاره های مشق را از آن برمی داشت و یکایک در هوا رها می کرد. صدای گریه کودک از کوچه های دوردست، قطع شده بود. آموزگار پیر برگشت . مستأصل شده بود. روی تخته سیاه نوشت: " حرفی برای گفتن پیدا نمی شه! نمی دونم چه مرگمه! "
علی براتیانی دیگر نمی نوشت، سزش را روی دفتر مشقش گذاشته و در خوابی ژرف فرو رفته بود. آموزگار پیر، مستأصل، در عرض کلاس درس قدم می زد. پس از لحظاتی طولانی ، که بنا به گفته های سابق خود او، لحظاتی کشنده و دردناک بودند، دوباره به طرف پنجره برگشت. از لای ترک های شیشه بیرون را نگاه کرد: آسمان هنوز هم دودی رنگ بود. تاق تشنه بادبادک را در هوا رها کرده بود. پرچم بر فراز میله چوبی تاب می خورد و پسرک سوتزن هم ناپدید شده بود. جای پسرک، کاغذپاره های مشق شاگردان در هوا به جا مانده بود.
آموزگار پیر به طرف تخته سیاه برگشت. صدای خرو پف آرام علی براتیانی، شاگرد تنهای کلاس، فضای ساکت کلاس را به نحو تکان دهنده ای وهم آمیز کرده بود. آموزگار پیر وحشت کرد، در را گشود و با شتاب از راهرو گذشت و وارد حیاط شد. هنگامی که می خواست از در مدرسه بیرون برود، مستخدمه مدرسه که چادرش را باد به اهتزاز در آورده بود، وارد مدرسه شد، و با دیدن آموزگار پیر گفت: " جمعه ها که مدرسه تعطیله ، آقا! "
آموزگار پیر هاج و واج گفت: " مگه امروز دوشنبه نیست؟! "
مستخدمه گفت: " امروز جمعه است! "
آموزگار پیر گفت: " پس چرا علی براتیانی آمده بود؟! "
مستخدمه هاج و واج در چهره آموزگار پیر نگریست و گفت: " علی براتیانی که دو هفته پیش عمرش رو داد به شما ! "
آموزگار پیر وحشت زده در حالی که عقب عقب خودش را به کوچه می انداخت، گفت: " ... "

---شیراز - فروردین 1366 ---

***

ديدار با محمد شريفي .... اينجا
بوي سمرقند اين داستان‌ها ... قاسم كشكولي
نگاهی به داستان کوتاه وضعیت ... مريم حسينيان

دو نقطه از رمان "باغ خُرفه" ... محمد شريفي نعمت آباد
گفتگو با محمد شريفي ... ساير محمدي
روزگار ليلي ... محمد شريفي
آخرين شعر - محمد شريفي
وضعيت ... محمد شريفي
ويكيپيديا ... اينجا