مدیر انتشارات «آموت» گفت: بر اساس قانون «صغار» و «مجانین» باید قیم داشته باشند نه نویسنده‌ها؛ در ایران به جای اینکه به نویسنده‌ها کمک کنند، جلوی کارشان را می‌گیرند. واقعیت این است که منشورها همیشه عامل ایجاد محدودیت بوده‌اند.

به گزارش خبرنگار مهر، یکی دیگر از نشست‌های بررسی «منشور اخلاقی نویسندگی» عصر روز چهارشنبه 23 شهریور با حضور احسان عباسلو دبیر نشست‌های سرای اهل قلم، یوسف علیخانی و رضا حاجی‌آبادی مدیران انتشارات آموت و هزاره ققنوس در محل سرای اهل قلم برگزار شد.

علیخانی: از 30 کتابی که «آموت» در ارشاد دارد، 10 کتاب غیرقابل چاپ اعلام شده‌اند

علیخانی در این جلسه به عنوان مقدمه‌ای برای ورود به بحث منشور اخلاق نویسندگی، یادآور شد: برای توصیف شرایطی که در آن هستیم، لازم است بگویم که در حال حاضر انتشارات آموت 30 کتاب در ارشاد دارد که 10 عنوان از آنها غیر قابل چاپ اعلام شده‌اند.

وی سپس گفت: در کل باید بگویم که بحث منشور اخلاق نویسندگی را قبول ندارم البته من با کلیت این موضوع که منشوری برای نویسندگان وجود داشته باشد، مشکل ندارم ولی اینکه از طرف نهادی مانند موسسه «خانه کتاب» یا بخشی از وزارت ارشاد مطرح شود، مشکل دارم. مطرح کردن قضیه، به این شکل به معنی محدود کردن نویسندگان است.

عباسلو در واکنش به این سخنان مدیر انتشارات آموت و در پاسخ به این سوال علیخانی که چرا این نشست‌ها در سرای اهل قلم برگزار می‌شود؟ گفت:‌ باید اشاره و یادآوری کنم که سرای اهل قلم متولی موضوع منشور اخلاق نویسندگان نیست. ما فقط قرار است سخنان و مواضع اهالی قلم را به گوش کسانی برسانیم که قرار است این منشور را تدوین کنند.

سپس علیخانی سخنانش را از سر گرفت و تاکید کرد: اینکه برای نویسنده‌ها تعیین تکلیف شود که چه کار کنند یا نکنند، اصلاً کار درستی نیست. نویسنده‌ها خود باید به نتیجه برسند. چند نویسنده دور هم جمع شوند و ببیند چه مسائل و مشکلاتی دارند. وقتی منِ ناشر در اینجا درباره منشور اخلاقی صحبت می‌کنم، اگر یک نویسنده در خانه‌اش باشد و شنونده رادیو باشد که برنامه اینجا را به صورت زنده پخش می‌کند، حتما موج رادیو را عوض خواهد کرد!

نویسندگان ما خیلی اخلاقی هستند که در چنین شرایطی به کارشان ادامه می‌دهند

نویسنده کتاب «عروس بید» ادامه داد: در چند سالی که مشغول کار نشر هستم، شاهد انواع قراردادها هستم. روزی چندین تلفن به من می‌شود و نویسنده‌ها از من می‌پرسند، برای اینکه کتابمان چاپ شود، چقدر باید بدهیم؟ باور کنید در این شرایط نویسنده‌های ما خیلی اخلاقی و انسان هستند که هنوز با چنین وضعیتی به کارشان ادامه می‌دهند.

وی گفت: نویسنده‌ای به من تلفن کرده و می‌گوید: «5 رمان از من توسط یک ناشر چاپ شده است. شما با من چطور برخورد می‌کنید؟» به او می‌گویم: «مگر با تو چطور برخورد شده است؟» می‌گوید: «قراردادمان این بوده که از هر چاپ، 45 نسخه به من برسد». یا برخوردهای دیگری که مثلاً در چاپ اول به نویسنده‌ پولی داده نمی‌شود و از چاپ دوم به بعد، به او پول می‌دهند.

مدیر انتشارات آموت گفت: این حرف‌ها را برای توصیف شرایط می‌گویم؛ من در حال حاضر با ناشری درگیر هستم که کتاب‌های قبلی نویسنده‌ای را که من کتابش را چاپ کرده‌ام، منتشر کرده و حالا به همراه انواع ناسزاهای رکیک به من می‌گوید نباید اسم کتاب‌هایی که من از این نویسنده چاپ کرده‌ام را بیاوری. در آخر هم که جوابی برای گفتن ندارد، می‌گوید: «قلم پایت را خُرد می‌کنم!»

علیخانی افزود: اینها مشکلات ناشرهاست. حالا مشکلاتی هم در ارشاد وجود دارد. کتاب با مصیبت بسیار صفحه‌چینی می‌شود و بعد از دردسرهای زیاد فیپا می‌گیرد. بعد از آنکه به ارشاد می‌رود، هم تا یک سال کسی پاسخگو نیست.

وی تاکید کرد: مشکل من در ارشاد با مدیران کل نیست. من با آقایان دری و اللهیاری در ارتباطم و می‌دانم که واقعاً کارشان را انجام می‌دهند. این حرف من را مجیز ندانید. مشکل من با انسان‌هایی است که در مراتب پایین‌تر هستند. قبل از اینکه مشکل نشرمان بخواهد حل بشود، باید تکلیف ممیزی را مشخص کنیم؛ من از لفظ سانسور استفاده نمی‌کنم چون هر جامعه‌ای به فراخور خود خط قرمز‌هایی دارد.

منشورها همیشه عامل ایجاد محدودیت بوده‌اند

علیخانی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به برخی از مواد مختلف قانون اساسی گفت: با بررسی‌هایی که من در صفحات قانون داشتم، متوجه شدم که فقط افرادی مانند «صغار» و «مجانین» باید قیم داشته باشند نه نویسنده‌ها. نویسندگی به خودی خود کار دشواری است. نویسنده برای اینکه به یک خط و چارچوب مشخصی برسد، بیچاره می‌شود. حالا باز هم بر سر راهش مشکل تراشی می‌کنند. با وجود این همه مشکل، به جای اینکه به نویسنده‌ها کمک کنند، جلوشان را می‌گیرند. منشورها تا به حال، همیشه عامل ایجاد محدودیت بوده‌اند.

واکنش عباسلو به قیّم نامیدن بحث منشور برای نویسندگان از سوی علیخانی

سپس احسان عباسلو دبیر نشست در واکنش به سخنان علیخانی گفت: بحث قیومیت مطرح نیست. شما هم در اول صحبت‌هایتان، مشکلات نویسنده را برشمردید. به نظر شما، نویسنده‌ها باید کجا فریادشان را بزنند و اعتراض کنند؟ بالاخره باید یک نهادی حق و حقوقشان را بگیرد. به نظرم کلمه قیم برای این بحث مناسب نیست. شاید اگر از لفظ حافظ منافع و مدافع نویسنده‌ها برای منشور اخلاقی استفاده کنیم، بهتر باشد.

دبیر نشست‌های سرای اهل قلم افزود: به نظرم بهتر است در این باره اینگونه بحث کنیم که اگر قرار است منشوری تدوین شود، چه بندهایی داشته باشد یا نداشته باشد. این جلسات هم برای این برگزار می‌شود که صدای نویسندگان به گوش مسئولانی که قرار است این منشور را تدوین کنند، برسد. فایل صوتی این برنامه‌ها ضبط شده و برای این مسئولان ارسال خواهد شد.

علیخانی: وقتی ناشر درست برخورد کند و ارشاد مهربان‌تر باشد، منِ نویسنده نامردم اگر پای هر منشوری را امضا نکنم

علیخانی در بخش‌های پایانی سخنانش و در واکنش به جمله اخیر عباسلو، گفت: فایده ضبط صدای ما و ارسالش به خانه کتاب چیست؟ من تمام سخنانی را که در جلسات قبلی بررسی منشور اخلاقی نویسندگی را که در سرای اهل قلم گفته شده است،‌ پرینت گرفته‌ام. با ثبت این سخنرانی‌ها واقعاً چه اتفاقی افتاد؟ من نویسنده‌ای را می‌شناسم که 3 کتاب در ارشاد دارد. این نویسنده با چه انگیزه‌ای بنویسد؟ می‌دانم که این حرف‌ها بعداً برایم ایجاد دردسر خواهد کرد ولی تا کجا می‌شود تحمل کرد؟ ما داریم به کجا می‌رویم؟

این نویسنده گفت: اگر ارشاد و ناشرها مقداری به نویسنده‌ها راه بدهند که بنویسد و آزارشان ندهند، بخشی از مشکلات حل می‌شود. وقتی ناشر درست برخورد کرد و ارشادمان مهربان‌تر بود، منِ نویسنده نامرد هستم اگر پای هر منشوری را امضا نکنم. چون در آن صورت دیگر دست و دلمان نمی‌لرزد.